July 9, 2024
Wat vorig jaar tijdens een workshop van Samen Biobased Bouwen begon als idee, is nu werkelijkheid. Het biobased vergaderpaviljoen, geteeld in de Achterhoek, is voltooid. Op vrijdag 21 juni was de feestelijke opening van het vergaderpaviljoen bij Agro-innovatiecentrum De Marke in Hengelo. Meer dan 60 partijen hebben meegewerkt aan dit innovatieve project, waarin o.a. vezelhennep, natuurhooi, stro en miscanthus verwerkt is. Het resultaat? Veel geleerde lessen én een inspirerend voorbeeld van wat er allemaal kan met biobased bouwen! Erik Koldewey, programmamanager De Innovatie Coöperatie: “Dit is geen eindresultaat maar het startpunt. Het paviljoen is een tastbaar begin om door te groeien naar een succesvolle biobased bouwketen in de regio, van boer tot bouwer.”
Het idee voor een biobased vergaderpaviljoen, geteeld in de Achterhoek, ontstond in 2022. Vanuit de behoefte aan samenwerking tussen verschillende partijen en de behoefte aan een vergaderplek bij Agro-innovatiecentrum De Marke. De Innovatie Coöperatie bracht bouwers en boeren bij elkaar en was de aanjager van dit initiatief. “Volgens goed Achterhoeks ‘naoberschap’ gingen partijen samen aan de slag en leerden van elkaar: niet om in traditie te blijven hangen, maar juist om te vernieuwen en de toekomst te ontdekken”, aldus Erik. “Het resultaat is dit prachtige paviljoen, dat nu dienst kan doen als inspiratie- en netwerkplek voor biobased teelten en bouwen. Het paviljoen heeft een tastbare en toegankelijke demonstratiefunctie en laat de mogelijkheden van materialen, gemaakt met biobased teelten, zien aan de landbouw, de bouw en andere ketenpartijen. Een keten die we nu nog verder willen uitbouwen.”
Het paviljoen is geplaatst op het terrein van Agro-innovatiecentrum De Marke van Wageningen University & Research en dient als vergaderlocatie voor 8-10 personen. Het is ontworpen op basis van gewassen die goed teelbaar zijn door boeren in de Achterhoek. Ook is er geëxperimenteerd met verschillende (nieuwe) gewas-product combinaties, bijvoorbeeld wanden van verschillende gewassen strobouw (graan en hennep), vloerpanelen van kalkhennep en een plafond, ingeblazen met miscanthus. De voorbeelden van de materialen zijn direct toepasbaar voor de bouw. Deze manier van bouwen is volledig klimaatpositief: er is alleen al voor dit bescheiden gebouw voor circa 0,9 hectare gewassen verwerkt waarmee 9 ton CO2-opslag wordt gerealiseerd. Dit is vergelijkbaar met vier jaar verwarmen van één huishouden met aardgas. Dit biedt veel kansen bij opschaling!
Door biobased geteelde grondstoffen, zoals olifantsgras, hennep of stro, te gebruiken in plaats van bijvoorbeeld cement en beton, is het gebouw volledig met materialen uit de Achterhoek gebouwd. “Biobased teelten kunnen in de toekomst een mooie plek krijgen in de landbouw. Ze dragen bij aan natuur, het opslaan van CO₂ en bodemverbetering. Omdat het telen van deze gewassen kansrijk is voor de landbouw in de Achterhoek hebben verschillende partijen samengewerkt om in het paviljoen de mogelijkheden te laten zien. Dit biedt nieuwe perspectieven voor de landbouw, aldus Erik.
Jan Willem van de Groep van Building Balance roemt de Achterhoek om zijn innovatiekracht. “In de Achterhoek beginnen veel biobased ontwikkelingen. Kijk naar woningcorporatie Wonion & Samen Biobased Bouwen die al jaren vooroplopen.” Of de vijf Achterhoekse woningcorporaties die dit jaar 160 woningen biobased willen isoleren. Of de Kwekerij in Doetinchem, waar Building Balance de tenderaanvraag ondersteund heeft. “Juist nu we minder handjes hebben moeten we op zoek naar de beste oplossingen. Prefab en industrieel bouwen zijn cruciaal. Ook dat krijgt in de Achterhoek vorm. De Achterhoek is koploper op het gebied van pionieren en uitproberen en dat past ook goed op een plek als hier. Het paviljoen is daar een prachtig voorbeeld van en echt next level op het gebied van biobased bouwen.”
Een succesvolle biobased bouwketen vraagt om nieuwe samenwerkingen, oftewel keteninnovatie. De partners komen elkaar niet automatisch tegen: boeren en verwerkers kennen elkaar niet, evenals bouwers en toeleveranciers. Daarom heeft De Innovatie Coöperatie deze partijen bij elkaar gebracht en de samenwerking aangejaagd. Voor het ontwerp en ontwikkeling zijn ARX Architecten, Davids bouwkundig ontwerp- en adviesbureau en Van Campen Bouwgroep betrokken. Bij het bepalen van interessante teelten voor de regio (de grondstoffen voor het gebouw) en het betrekken van boeren bij het project zijn Samen Biobased Bouwen en Building Balance aangehaakt. Op Agro-innovatiecentrum De Marke wordt onderzoek gedaan naar de verschillende teelten voor biobased bouwen en is een demoveld te zien.
